Op de bres  voor Zwolle

Op de bres voor Zwolle

Han Prins

1925-1987

Zonder zijn tekeningen zou de binnenstad er anders hebben uitgezien dan nu het geval is. Met zijn indrukwekkende perspectief- en vogelvlucht-tekeningen maakte hij de verwoestende impact van geplande ingrepen in de stadskern duidelijk én toonde hij hoopvolle alternatieven. Han Prins is door zijn schetsen misschien wel de bekendste Vriend van de Stadskern Zwolle.
Lees meer

Ontdek Zwolle aan de hand van zijn tekeningen

Wandel door de Zwolse binnenstad en kijk door de ogen van Han Prins. 
Klik op een tekening of selecteer een locatie op de kaart.

1
01 Van Roijensingel voorvertoning

Van Roijensingel: bomen maken plaats voor auto's (1964-1965)

In de jaren zestig werd in de Zwolse binnenstad ruim baan gegeven aan de auto. In 1964 ontstond er onrust onder de bevolking over de voorgenomen versmalling van de stadsgracht langs de Burgemeester Van Roijensingel. De singel zou in de visie van de gemeente verbreed moeten worden tot maar liefst 30 meter. Han Prins liet zien hoe dat eruit zou komen te zien.

2
02b Odeon

Het Odeon zet de toon op de Blijmarkt (circa 1980)

Wie nu uit museum de Fundatie komt, kan zich niet voorstellen dat je tussen 1960 en halverwege de jaren ’80 op een vrijwel blinde muur van de schouwburg ertegenover uitkeek. En dat terwijl het ooit zo’n harmonisch bebouwd plein was. Hoe heeft het zover kunnen komen? En hoe keerde de harmonie op de Blijmarkt terug?

3
09a Huis met de Hoofden

Sloop van het Huis met de Hoofden voorkomen (circa 1971)

Veel Zwollenaren kennen het nog als de Stedelijke muziekschool of De Muzerie, het 'Huis met de Hoofden'. Het had er bijna niet meer gestaan. Han Prins maakte schetstekeningen van wat een van de meest authentieke middeleeuwse woonhuizen van Nederland bleek te zijn. De voorgenomen sloop ging niet door en het pand werd gerestaureerd.

4
10 Goudsteeg Fratersteeg Stadhuis

Plan om het nieuwe stadhuis in te passen in de historische omgeving (1973)

In 1972 was het besluit genomen tot de bouw van het stadhuis zoals we dat nu kennen. Han Prins dacht onder meer via deze 'perspektiefschets' mee over de integratie van de nieuwbouw in de historische binnenstad. We zien de inrichting van de Goudsteeg en de Fratersteeg vanuit het Huis met de Hoofden.

5
03b Wheeme

De oude Wheeme van de sloop gered (1973)

Vanaf het plein voor het stadhuis zie je alleen de zijgevel. Wie het pleintje tussen Lombardstraat, Praubstraat en Goudsteeg binnen gaat, ziet het in volle glorie staan: de oude Wheeme, de voormalige Middeleeuwse pastorie van de Grote Kerk. Het had niet veel gescheeld of het gebouw had er vanwege de bouw van het nieuwe stadhuis helemaal niet meer gestaan.

6
05 Stadhuis

De 'stadhuiskwestie': het plan van Konijnenburg (1968)

Met één tekening laat Han Prins zien dat het in 1968 nog mogelijk is "om met tactvolle nieuwbouw een karaktervol stadshart" te ontwerpen. Op dat moment ligt er een megalomaan nieuwbouwplan, waarvan hij de impact ook tekent. De "vernietiging van de structuur van het stadsbeeld" schrijft Han Prins in zijn toelichting bij deze tekening van het 'stadhuisontwerp Konijnenburg'.

7
06 Stadhuis

Het Grote Kerkplein met en zonder nieuw stadhuis (1969)

"Terwijl gebouwen veranderden, behielden pleinen en straten hun oorsponkelijke ligging en breedte uit de 13de eeuw." Het stadsbeeld zou worden ontwricht door de komst van het nieuwe stadhuis, "op zichzelf een gebouw met grote architectonische kwaliteiten". In dit tweeluik laat Han Prins dit pijnlijk duidelijk zien.

8
07 stadhuis

Spotprent over het stadhuisplan: Regeren is vooruitzien! (circa 1970)

Open brieven in de Zwolse Courant, emotionele inspraakavonden, tumultueuze raadsvergaderingen, landelijke media-aandacht, een protestactie in de vorm van een ‘teach-in’… het plan voor een nieuw stadhuis bracht indertijd veel te weeg. Han Prins tekende onder meer deze spotprent tegen ‘één der grootste vergissingen’ die de stad zou begaan.

9
08 Stadhuis

Een nieuw stadhuis, passend bij het karakter van de stadskern? (1969)

Het plan voor een groot nieuw stadhuis aan het Kerkplein zou ook het zogeheten Celekwartier verminken, zo maakt de tekening van Han Prins duidelijk. In een 'ideeschets' laat hij ook zien hoe het anders kan, met behoud van 'het karakter van de stadskern'. Zo is het niet geworden. Het Huis met de Hoofden en de Wheeme bleven wel gespaard.

10
11a Grote Markt

Idee voor een fontein op de Grote Markt (1978-1980)

Markt, trefpunt van weleer / Decennia verdrongen in het snelverkeer / Dient nu de handel en de wandel weer. Zo luidt het bijschrift op de tekening bij het pleidooi van de Vrienden van de Stadskern voor het plaatsen van een fontein op de Grote Markt.

11
16 Broerenkerkplein

Tussen Vispoortenplas en Broerenkerk: ruim baan voor de auto of de mens? (1971)

"Een tragisch voorbeeld van een 'restanten-stadsbeeld'", schrijft Han Prins bij zijn weergave van de geplande 'doorbraak' langs de Broerenkerk. Hij laat ook zien hoe "verbrokkeling van de oude stadskern" kan worden voorkomen door stadsherstel en restauratie van de nog aanwezige huizen aan de Vispoortenplas.

12
12 Vispoortenplas

Vispoortenplas: het effect van de bouw van een groot warenhuis op de oude binnenstad (1974)

In 1974 keek je vanaf de Vispoortenplas op de betonnen gevel van het winkelpand van V&D. Tot 1965 stond er de Rooms-Katholieke Michaëlkerk, met de toren op de hoek van de Roggenstraat en de Nieuwstraat en met een monument voor Thomas a Kempis. Een tekening van Han Prins kon dát niet herstellen. Wel werd het gesloopte Huis Roeten op de hoek gereconstrueerd.

13
13 Broerenkerkplein

Het Broerenkerkplein naast het nieuwe winkelcentrum (1971)

In 1971 maakt de gemeente plannen voor de herinrichting van het Broerenkerkplein. Han Prins en de Vrienden van de Stadskern deden voorstellen om de kleinschaligheid rond de Broerenkerk te behouden. Prins tekent daarvoor onder meer deze 'integratie Broerenkerkcomplex in winkelcentrum'.

14
14 Broerenkerkplein

Een parkeerdek naast de Broerenkerk of een 'voorhof'? (1968)

Vanwege de komst van het nieuwe winkelcentrum maakt de gemeente plannen voor de herinrichting van het Broerenkerkplein. Mede door een tekening van Han Prins wordt voorkomen dat het kerkplein één grote parkeerplaats wordt. Hij tekent ook een groen alternatief: een "voorhof als één gebied met eigen karakter" in zijn eigen woorden.

15
18 Pelsertoren en het Eiland

De Pelsertoren voor de restauratie (1971)

De ‘situatie rondom Pelsertoren’, een stukje Zwolle dat Han Prins in het voorjaar van 1971 tekende, is sindsdien bijna onherkenbaar veranderd. Architect Th. Verlaan heeft het verdwenen bovendeel van de Pelsertoren gereconstrueerd. En de restanten van de stadsmuur zijn gerestaureerd. Maar veel van wat er op Prins' tekening staat is gesloopt.

16
17 Thorbeckegracht

De harmonieuze eenheid aan de Thorbeckegracht bedreigd (1977-1982)

In 1977 worden herontwikkelingsplannen gemaakt voor de zogenaamde ‘Marsmanpanden’ aan de Thorbeckegracht, bij de Diezerpoortenbrug. De vervallen 18de-eeuwse pakhuizen en bedrijfspanden moeten plaats maken voor een grootschalig appartementencomplex. Han Prins laat al tekenend zien wat het effect is van dat plan op het kwetsbare historisch stadsgezicht en hoe het architectonische ritme uiteindelijk wel werd gerespecteerd.

17
19 Pestengasthuis

Een vloeiende overgang van Pestengasthuis naar Diezerstraat (1971)

Dankzij de inzet van Han Prins en de Vrienden van de Stadskern werd het monumentale Pestengasthuis gered van de sloop. Op deze tekening laat Han Prins zien welke invloed de bouw van een modern winkelpand van glas en beton zou hebben. In plaats van een "zeer benauwd" pleintje schetst hij "een wereldje met een geheel eigen karakter tussen twee totaal verschillende winkelcentra." Het huidige Weversgildeplein komt in de buurt van zijn idee.

18
20 Waalse Kerk

Herstel van het Kadenetershof rond de Waalse kerk – het kwam er niet van (1978)


Aan de Walstraat stond in de vroege Middeleeuwen het woonhuis van de familie Kadeneter met erachter een open hof die tot in de Schoutensteeg reikte. In 1978 lanceerde Han Prins een plan om het verrommelde terrein rondom de Waalse Kerk nieuw in te richten. De ideeën van Han Prins voor deze locatie zijn nooit gerealiseerd.

19
21 Oude Vismarkt

De Oude Vismarkt: groen domein voor wandelaars of massafietsenstalling? (1978)

'De Oude Vismarkt gedegradeerd tot opbergruimte en "vuilnisvat" voor de zuidelijke binnenstad' of een 'binnenstadsgedeelte van hoogwaardige kwaliteit' - zo formuleerde en tekende Han Prins de tegenstelling. Een discussie uit 1978 die zich tien jaar geleden herhaalde, en eigenlijk nog steeds hier en daar in de stadskern speelt.

20
23 24 Straalverbindingstoren voorvertoning

De skyline van Zwolle: een zendmast hoger dan de Peperbus (1974)

In 1974 wilde de PTT aan de Westerlaan een ‘straalverbindingstoren’ plaatsen voor vaste telefonie. Die zou zo’n 145 meter hoog moeten worden. Ter vergelijking: de Peperbus is ongeveer 75 meter hoog. Han Prins schetste vanaf zeker vier plekken in en rond de binnenstad hoe de skyline van Zwolle met de komst van de straalzender zou worden aangetast.

21
22 Rodetorenplein voorvertoning

Rodetorenplein: afhechten met baksteen of met bomen? (circa 1972)

Het ‘Aldo van Eyckplan’ uit 1974 (Bitterstraat-Waterstraat) zou moeten doorlopen tot op het Rodetorenplein, was indertijd het idee. Het plein zou worden volgebouwd met een groot cirkelvormig bouwblok. Dat weten de Vrienden van de Stadskern te voorkomen. "Door een goede boombeplanting zou de huidige toestand al veel verbeterd kunnen worden", schrijft Han Prins bij zijn tekening.

22
25a Ossenmarkt

Pleidooi voor een groene Ossenmarkt (1981)

In 1981 was de Peperbuskerk gerestaureerd. De Ossenmarkt eromheen lag er echter troosteloos bij. Samen met bewoners en andere organisaties probeerden de Vrienden van de Stadskern Zwolle een plan van architect Th. G. Verlaan te laten uitvoeren. Han Prins maakte er een vogelvluchttekening van, die de nota ‘Pleidooi voor een groene Ossenmarkt’ in één beeld krachtig samenvatte.

Locaties

Download deze kaart als PDF